Аж үйлдвэрийн дөрөвдүгээр хувьсгалын давлагаа салбар бүрд бүтээлч түйвээлтийг хийж байна. Ялангуяа Монголын санхүүгийн салбар, тэр дундаа хувийн хэвшлийнхэн энэ хувьсгалын үр шимийг өөрсдөө хүртээд зогсохгүй хүртээмжтэй, хурдтай, тунгалаг, ухаалаг экосистемийг бүрдүүлж, энэ хэрээр хэрэглэгчдийн авдаг санхүүгийн үйлчилгээний өртөг, үйлчлүүлэх хугацааг алхам тутамд бууруулж чадаж байна. Монголд мэндэлсэн олон финтек, цахим үйлчилгээний араас хамгийн анхны зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хувийн хэвшлийн Бүрэн Скор компанид Монголбанкнаас олгожээ. Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ сайн байвал тухайн орны зээлийн эрсдэл багасаж улмаар зээлийн хүү буурдаг билээ.

“Зээлийн мэдээллийн тухай хууль” болон “Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрлийн журам”-ын дагуу зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэхэд тавигдах мэргэжил, ёс зүй, технологи ба хуулийн стандарт, үйл ажиллагаа явуулах бусад бүх шаардлагуудыг бүрэн хангасан гэж үзэж Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2021 оны 10-р сарын 07 өдрийн A-254 тоот тушаалаар энэхүү зөвшөөрлийг анх удаа хувийн хэвшилд олгож байгаа нь төрийн тодорхой чиг үүрэг үзүүлдэг үйлчилгээг хувийн хэвшлийн этгээдээр гүйцэтгүүлэх замаар нийгэм, эдийн засгийн салбар дахь төрийн оролцоог оновчтой болгох, санхүүгийн суурь үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах, төсвийн үр ашгийг дээшлүүлэх тухай төрөөс баримтлах бодлого амжилттай хэрэгжиж эхэлсний илрэл гэж хэлж болно.

Бүрэн Скор Зээлийн Мэдээллийн Сан ХХК нь салбартаа арвин туршлагатай, өндөр мэргэжлийн боловсон хүчин, хүний нөөцийн багийг бүрдүүлсэн бөгөөд олон улсын дэвшилтэт техник, технологи, аргачлал, стандартын дагуу цахим орчин, программ хангамжид тулгуурлан үйл ажиллагаагаа явуулдаг үндэсний финтек компани юм. Бид цаашид салбарын өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн, иргэд, аж ахуй нэгж, банк, санхүүгийн байгууллагуудад зээлийн оновчтой шийдвэр гаргахад шаардлагатай зээлийн мэдээллийн шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг (Credit score) илүү ухаалаг, хялбараар хүргэхээр зорин ажиллаж байна.

“Бүрэн скор ЗМС” ХХК нь 2021 оны 10-р сарын 7-ны өдөр Монголбанкнаас “зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрөл”-г авч үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн. Энэ хугацаанд зээлийн мэдээллийн санг бүрдүүлж, зээлийн мэдээлэл, зээлдэгчийн зээлжих чадварт зэрэглэл тогтоох чиглэлээр 240 гаруй Санхүүгийн байгууллагуудтай хамтран ажилласан байна. Тус компанийг зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх бүх шаардлагуудыг бүрэн хангасан гэж үзэж Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2023 оны 10-р сарын 09-ны өдрийн А-187 тоот тушаалаар “Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ эрхлэх” тусгай зөвшөөрлийг 5 жилээр сунгаж, тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээгээ гардан авлаа.

Монгол Улсад хэрэгжиж буй Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээний тогтолцоог шинэ түвшинд гаргах, олон улсын стандартад нийцсэн өндөр чанартай, хамгийн сүүлийн үеийн мэдээллийн технологид суурилсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг түргэн шуурхай үзүүлэх зорилгоор “Бүрэн Скор ЗМС” ХХК нь 2020 оны 6-р сарын 17-ны өдөр байгуулагдлаа.

Дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнуудын хөгжлийн эрчмийг хангагч гол хүчин зүйлийн нэг бол зах зээлийн мэдээллийн тэгш, хүртээмжтэй байдал бөгөөд санхүүгийн мэдээлэл зохих ёсоор ил тод, нээлттэй байх нь зах зээлийн шударга өрсөлдөөнийг дэмжих, бодит үнэ тогтох, эрсдэлийг зөв үнэлэх гол хүчин зүйл болсоор ирсэн. Нөгөөтэйгүүр, дэлхийн аль ч улсын эдийн засгийн гол салбар болох санхүүгийн зах зээлийн институцүүд нь макро түвшинд эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгаж, микро түвшиндээ ашиг өгөөж өгдөг, тусгайлан бэлтгэгдсэн, тасралтгүй ажиллагаат, мэргэжлийн баг бүхий бизнесийн байгууллагууд байдаг. Эдгээр үр ашигтай институцийн нэг нь Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллага өгөөд “Бүрэн Скор ЗМС” ХХК нь энэ талбарт албан ёсоор үйл ажиллагаа эрхлэхээр үйл ажиллагагаа эхлүүлээд байна.

Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх эрхзүйн үндэс

Монгол Улсад зээлийн мэдээллийн харилцаа нь 2012 оноос өмнө хууль эрх зүйн тодорхой зохицуулалтгүй байсныг УИХ 2011 оны 10-р сарын 20-ны өдөр баталсан “Зээлийн мэдээллийн тухай хууль”-аар цэгцэлж, ийм үйлчилгээ эрхлэгч байгууллага хараат бус, хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн хэлбэртэй байхаар хуульчилсан болно.
Мөн Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2019 оны 10-р сарын 23-ны өдрийн А-264 дүгээр тушаалаар баталсан “Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрлийн журам”, УИХ-ын 2020 оны 8-р сарын 28-ны “Зээлийн хүүг бууруулах стратеги батлах тухай” тогтоолын дагуу хувийн хэвшилд зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрөл олгох, тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох, тусгай зөвшөөрөл бүхий аж ахуй нэгжийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих харилцааг нарийвчлан зохицуулсан.
Уг хууль мөрдөгдөж эхэлснээс хойш Монголбанкнаас “Тусгай зөвшөөрөл” авч үйл ажиллагаа явуулсан туршлага (хуулийн 28-р зүйлд заасан, Монголбанкны ЗМС-г эс тооцвол) одоогоор байхгүй бөгөөд тус зах зээл ѳѳрийн “тоглогчдоо” хүлээсээр байна.

Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээний эдийн засагт гүйцэтгэх үүрэг

Манай улс арилжааны банкны зээлийн хүүгийн түвшнээр дэлхийн хөгжиж буй орнуудын дотор эхний тавд багтаж байгаагаас гадна чанаргүй зээлийн хэмжээ жилээс жилд өсч, 10%-ийн босгыг давжээ. Энэ нь зээлийн хүүгийн түвшнийг бууруулах, чанаргүй зээлийн хэмжээг багасгах, зээлийн харилцаанд орж буй субъектүүдийг хариуцлагажуулах, бусад сорилт бэрхшээлүүдийг гэтлэн давахад чухал үүрэгтэй зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ нийгэмд улам эрэлттэй болж буйг илтгэж байна.


Монголбанкнаас олгох тусгай зөвшөөрлийн дагуу зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ эрхлэгч нь оновчтой арга, стандарт, орчин үеийн техник технологийн шийдэл нэвтрүүлэн, мэргэжлийн хүний нөөцтэй, тогтвортой бизнес загвартай байх учиртай.


Мэдээлэл нийлүүлэгч, үйлчлүүлэгч зэрэг оролцогч бүх талын тасралтгүй хамтын ажиллагаа, уялдаа холбоог үр ашигтай байдлаар зохион байгуулж, тус бизнесийн үйл ажиллагаа чанартай байх нь банк, санхүүгийн салбар болоод эдийн засагт нэн чухал хэрэгцээтэй гэдэг нь олон улсын туршлагаас харагдаж байна.

Зээлийн мэдээллийн үйлчилгээний эдийн засагт гүйцэтгэх үүргийг дараах байдлаар томьёолсон байдаг. Үүнд: